Slaapstoornissen bij ouderen
Een goede nachtrust is belangrijk, maar niet vanzelfsprekend. Veel ouderen gaan slechter slapen naarmate ze ouder worden. Dit kan meerdere oorzaken hebben. Zo kun je meer lichamelijke ongemakken ervaren naarmate je ouder wordt. Een andere mogelijke oorzaak kan een slaapstoornis zijn; je kunt hierbij denken aan snurken, slaapapneu of het rusteloze benen syndroom.
Het is algemeen bekend dat, naarmate je ouder wordt, je slechter gaat slapen. Toch hebben ouderen nog net zoveel slaap nodig als een jonger persoon. De redenen voor het slechte slapen kunnen erg variëren. Zo heb je als je ouder wordt meer last van pijntjes in gewrichten of lichaam. Soms zijn de redenen voor het slechte slapen van ouderen echter wat zwaarder, het kan gaan om een slaapstoornis. Een aantal veel voorkomende slaapstoornissen bij ouderen zijn; snurken, slaapapneu, insomnia (slapeloosheid) of het ‘rusteloze benen syndroom’.
Gevolgen van een slechte nachtrust
Vaak wordt gezegd dat ouderen minder slaap nodig hebben, dit is een fabel. Het slaappatroon verandert niet en wordt niet korter naarmate je ouder wordt. Maar als je regelmatig uren slaap mist, door een kwaaltje of slaapstoornis, heeft dit vaak wel gevolgen. Je kunt oververmoeid raken en minder goed gaan presteren. Ook kun je last krijgen van concentratieverlies, een verminderd reactievermogen en een verhoogd risico op vallen.
Meest voorkomende slaapstoornissen bij ouderen:
1. Snurken komt vaak voor als slaapstoornis bij ouderen
De meest voorkomende slaapstoornis bij ouderen is het snurken. Snurken houdt in dat in de nacht de keelspieren en tong ontspannen en hierdoor naar achter zakken in de keelholte. Dit belemmerd de vrije luchtpassage en er ontstaat een ronkend of grommend geluid dat we snurken noemen.
Een oplossing voor dit snurken kan de zogenaamde anti-snurkbeugel zijn, die de tong op zijn plaats houdt door de onderkaak iets naar voren te trekken. Hierdoor wordt de luchtweg weer vrij gemaakt en stopt het snurken.
Een andere oplossing voor snurken bij ouderen kan de tongstabilisator zijn, die de tong vasthoudt door een milde zuigende actie, zodat de passage van de lucht door de keelholte op deze manier gewaarborgd wordt. Dit kan een goede oplossing zijn als je geen anti-snurkbeugel kunt dragen omdat je bijvoorbeeld een kunstgebit of tandprothese hebt.
Als de oorzaak van het snurken zich in de neus bevindt, is de neusspreider een goede oplossing voor het snurken. Deze zorgt ervoor dat bij het inademen de neusvleugels niet naar binnen getrokken worden. Dit zorgt ervoor dat de luchtweg in de neusholte open blijft. Zo wordt de luchtpassage in de neusholte niet verder belemmerd en stopt het snurken.
2. Slaapapneu is een slaapstoornis die veel voorkomt bij ouderen
Een andere bekende en veel voorkomende slaapstoornis is slaapapneu. Deze slaapstoornis komt bij ongeveer 1 op de 100 mensen voor en vooral bij mensen tussen de 45 en 65 jaar oud.
Bij slaapapneu stokt de ademhaling meer dan 5 keer per uur voor minstens 10 seconden. Mensen met slaapapneu hebben een hogere kans op hart- en vaatziekten en een hoge bloeddruk.
De behandeling die wordt gebruikt om de slaapapneu te doorbreken is de CPAP-behandeling. Hierbij krijg je in de nacht een masker op waarmee met lichte overdruk lucht wordt gecreëerd. Door de overdruk vallen de bovenste luchtwegen niet samen en blijft de luchtweg open. Dit lost de slaapapneu op en zorgt ervoor dat je weer goed en geluidloos kunt slapen en dus ook meer uitgerust wakker wordt.
Als je vermoedt dat je aan slaapapneu lijdt kan dit worden vastgesteld tijdens een slaaponderzoek. Tijdens de slaap wordt dan gemeten hoe lang en in welke frequentie de ademhaling stopt. Dit onderzoek kun je thuis of in het ziekenhuis ondergaan.
3. Rusteloze benen syndroom
Als je last hebt van het rusteloze benen syndroom voel je ’s nachts een onaangename, tintelend of krampachtig gevoel in je benen. Dit is zeer irriterend en houdt je uit je broodnodige slaap. Het enige wat lijkt te helpen is het bewegen van de benen.
Rusteloze benen worden mogelijkerwijs erger door kort voordat je gaat slapen opwekkende stoffen zoals cafeïne, theïne of alcohol te nuttigen. Ook is het een veel voorkomende slaapstoornis bij ouderen. De behandeling van rusteloze benen is met wisselend effect medicamenteus. Meer informatie over ‘rusteloze benen‘ vind je hier.
Slaaponderzoek
Wil je er achter komen of je lijdt aan een bepaalde slaapstoornis zoals slaapapneu, kun je een slaaponderzoek laten doen. Er worden gedurende een hele nacht verschillende metingen gedaan. Dit betreft de ademhaling, het snurkgeluid, het zuurstof gehalte in bloed en het hartritme. Ook wordt hiermee de hoeveelheid en duur van de eventuele apneu gemeten. Zijn de uitkomsten voldoende afwijkend, dan kan daarmee een slaapstoornis aangetoond worden.
Slaapmiddelen, voor- en nadelen
Als je slecht kunt slapen zou je kunnen overwegen om een slaappil te nemen. Maar wat is dat nu eigenlijk? Zitten er ook nadelen aan een slaappil? De meest voorkomende en vrij verkrijgbare slaappillen hebben als hoofdbestanddeel ‘melatonine’. Je kunt het gebruiken om makkelijker in slaap te vallen of als je last hebt van een jetlag.
Melatonine is een slaaphormoon dat werkt op je waak- en slaapritme. Deze slaapmiddelen kunnen je helpen om ’s avonds in slaap te vallen, omdat het een aanvulling is op de natuurlijke hoeveelheid melatonine die je lichaam zelf aanmaakt. Een nadeel van dit slaapmiddel kan zijn dat je slaapritme van slag raakt. Het is aan te raden om voor gebruik wel eerst even met je huisarts te overleggen.
