Slaapstoornissen bij ouderen

Wat zijn slaapstoornissen bij ouderen?

Een goede nachtrust is essentieel voor een goede gezondheid, maar wordt vaak verstoord naarmate we ouder worden. Veel ouderen merken dat ze moeilijker in slaap vallen, vaker wakker worden of minder diep slapen. Dit kan verschillende oorzaken hebben, variërend van lichamelijke klachten tot ernstige slaapstoornissen zoals slaapapneu, insomnia of het rusteloze benen syndroom. In dit artikel bespreken we de meest voorkomende slaapstoornissen bij ouderen en hoe deze kunnen worden behandeld.

Gevolgen van een slechte nachtrust

Er wordt vaak gedacht dat ouderen minder slaap nodig hebben, maar dit is een misvatting. Hoewel het slaappatroon met de jaren verandert, blijft de behoefte aan slaap gelijk. Slaaptekort kan leiden tot:

• Verminderde concentratie
• Verhoogd risico op vallen en blessures
• Geheugenproblemen en cognitieve achteruitgang
• Hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten
• Verminderde weerstand en algemene gezondheidsproblemen

Daarom is het belangrijk om slaapproblemen bij ouderen serieus te nemen en indien nodig medische hulp te zoeken.

De meest voorkomende slaapstoornissen bij ouderen

1. Snurken en slaapapneu

Snurken is een veelvoorkomend probleem bij ouderen en kan een indicatie zijn van een ernstigere aandoening zoals obstructieve slaapapneu (OSAS). Bij slaapapneu worden de luchtwegen geblokkeerd, wat leidt tot ademstilstanden tijdens de slaap. Dit kan ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen, zoals een verhoogde kans op hoge bloeddruk, hartfalen en beroertes.

Behandeling van slaapapneu bij ouderen:

• CPAP-therapie: Een masker dat continue luchtdruk levert om de luchtwegen open te houden.
• MRA-beugel: Een mondstuk dat de kaak in een positie houdt om de ademhaling te verbeteren.
• Leefstijlaanpassingen: Gewichtsverlies, slaaphouding aanpassen en stoppen met roken kunnen symptomen verminderen.

2. Insomnia (slapeloosheid)

Veel ouderen ervaren moeite met in slaap vallen of doorslapen, wat kan leiden tot chronische vermoeidheid. Insomnia kan worden veroorzaakt door stress, pijn, medicatiegebruik of psychologische factoren zoals angst en depressie.

Wat helpt bij slapeloosheid?

• Een vast slaapschema: Op vaste tijden naar bed gaan en opstaan.
• Slaapomgeving optimaliseren: Verduisterende gordijnen en een comfortabel matras kunnen helpen.
• Slaaphygiëne verbeteren: Beperk cafeïne en alcohol voor het slapengaan.
• Medicatie: In sommige gevallen kan melatonine helpen, maar langdurig gebruik van slaapmedicatie wordt afgeraden.

3. Rusteloze benen syndroom (RLS)

Het rusteloze benen syndroom is een aandoening waarbij mensen een onaangenaam kriebelend of tintelend gevoel in de benen ervaren, wat hen dwingt om te bewegen. Dit kan het in slaap vallen bemoeilijken.

Oorzaken en behandeling van RLS:

• IJzertekort: Een bloedtest kan uitwijzen of supplementen nodig zijn.
• Voldoende beweging: Regelmatig lichte lichaamsbeweging helpt.
• Vermijd cafeïne en nicotine: Deze stoffen kunnen de symptomen verergeren.
• Warmte- of koudetherapie: Wisselbaden of massage kunnen verlichting geven.

4. Circadiane ritmestoornissen

Naarmate men ouder wordt, verandert het slaap-waakritme. Ouderen gaan vaak eerder naar bed en worden vroeger wakker, wat kan leiden tot slaperigheid overdag en nachtelijke onrust.

Wat kan helpen bij verstoorde slaapritmes?

• Lichttherapie: Blootstelling aan natuurlijk daglicht of een speciale lichtlamp kan helpen het ritme te reguleren.
• Structuur aanbrengen: Vaste tijdstippen voor maaltijden en activiteiten ondersteunen een stabiel slaapritme.
• Beperking van dutjes: Overdag te veel slapen kan de nachtrust verstoren.

5. Periodic Limb Movement Disorder (PLMD)

Deze slaapstoornis zorgt voor onbewuste, herhaalde bewegingen van de ledematen tijdens de slaap, wat de slaapkwaliteit aanzienlijk kan verminderen.

Behandelopties:

• Dopamine-regulerende medicatie
• Magnesiumsupplementen
• Gezonde leefstijl en stressvermindering

Wanneer een slaaponderzoek nodig is

Indien er sprake is van ernstige slaapproblemen, kan een slaaponderzoek worden uitgevoerd. Tijdens dit onderzoek worden ademhaling, hartslag en zuurstofgehalte gemeten om mogelijke slaapstoornissen vast te stellen.

Slaapmiddelen: Voor- en nadelen

Sommige ouderen grijpen naar slaapmedicatie, zoals melatonine of benzodiazepines. Hoewel deze middelen tijdelijk verlichting kunnen bieden, hebben ze ook nadelen:

Voordelen:

• Kan helpen bij acute slapeloosheid.
• Melatonine kan het slaapritme ondersteunen.

Nadelen:

• Kan verslavend werken.
• Vermindert de natuurlijke slaapkwaliteit.
• Verhoogd risico op vallen bij ouderen.

Alternatief: Overleg altijd eerst met een arts voordat je slaapmedicatie gebruikt. In veel gevallen zijn leefstijlveranderingen effectiever op de lange termijn.

Slaapstoornissen bij ouderen komen veel voor en kunnen een aanzienlijke impact hebben op de gezondheid en het welzijn. Door het verbeteren van slaaphygiëne, regelmaat aan te brengen en indien nodig medische hulp te zoeken, kunnen veel slaapproblemen effectief worden verminderd. Merk je dat je slaapproblemen aanhouden en invloed hebben op je dagelijks functioneren? Overleg dan met een specialist om de juiste diagnose en behandeling te krijgen.

Misschien ook interessant:

Veelgestelde vragen (FAQ)